Κοινή επιμέλεια των παιδιών μετά το διαζύγιο

Όλο και περισσότεροι γονείς στην Ελλάδα επιλέγουν να μοιράζονται εξίσου την ευθύνη της ανατροφής τους.

της Ιωάννας Φωτιάδη

δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής 23 Απριλίου 2017

     «Ο γιος μου μεγαλώνοντας θα κρίνει τον πατέρα του, όπως και εμένα, εγώ όμως δεν έχω κανένα δικαίωμα να του τον στερώ». Αυτή είναι η ομολογουμένως γενναιόδωρη στάση της 40χρονης Κατερίνας Ν., που χώρισε μεν πριν από τρία χρόνια με τον σύζυγό της, αποφάσισαν, ωστόσο, να έχουν από κοινού την επιμέλεια του 10χρονου σήμερα γιου τους. «Είναι παράλογη η αυστηρή επιβολή να βλέπει ένα παιδί τον μπαμπά του μόνον κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο και τρεις ώρες μεσοβδόμαδα» υποστηρίζει, «αυτός ο περιορισμός πληγώνει ένα μικρό παιδί, το οποίο δεν κατανοεί τη φιλοσοφία του…νομικού μας συστήματος». Στη χώρα μας κάποιες εκατοντάδες ζευγάρια έχουν επιλέξει αυτή τη μορφή ανατροφής για τα παιδιά τους. Η ελληνική νομοθεσία δεν απαγορεύει την από κοινού επιμέλεια σε όσους εκδίδουν συναινετικά διαζύγιο, ωστόσο μέχρι το 2010 ελάχιστοι γονείς την επέλεγαν. «Στον Δυτικό κόσμο, τη Γαλλία, τη Σουηδία, τη Δανία, το Βέλγιο, την Αυστραλία και 17 πολιτείες των Η.Π.Α. η κοινή επιμέλεια, το «shared parenting», έχει θεσμοθετηθεί και εφαρμόζεται ευρέως για πάνω από δέκα χρόνια» σημειώνει στην «Κ» ο νομικός και πρόεδρος του συλλόγου  «Συνεπιμέλεια», κ. Γιάννης Παπαρρηγόπουλος, «στην Ελλάδα οι δικαστικές αποφάσεις στηρίζονται στον αστικό κώδικα του 1983».

     Έτσι, Δευτέρα και Τετάρτη ο μικρός είναι με τον πατέρα του, Τρίτη και Πέμπτη με τη μητέρα του και τα Σαββατοκύριακα εναλλάξ- σύμφωνα με το μοντέλο της εναλλασσόμενης κατοικίας. «Δεν θεωρώ τον πρώην σύζυγό μου φίλο, ωστόσο διατηρούμε ένα καλό επίπεδο επικοινωνίας». Οι δύο πρώην σύντροφοι ουδέποτε είχαν συγκρουσιακή σχέση και αυτό θέλησε να διατηρήσει η Κατερίνα και μετά το τέλος της σχέσης, καθώς είναι πεπεισμένη ότι οι ατέρμονες δικαστικές διαμάχες λειτουργούν ως «μπούμερανγκ». «Ενας πατέρας που έχει καταστραφεί οικονομικά από υπέρογκες διατροφές και μακροχρόνια δικαστήρια μπορεί να προσφέρει ελάχιστα στο παιδί του οικονομικά αλλά και συναισθηματικά». Οπως άλλωστε υπενθυμίζει η ίδια, «δεν μπορείς να χωρίσεις απόλυτα με κάποιον που έχεις μαζί του παιδί, ακόμα και τα οικονομικά είναι αλληλεξαρτώμενα». Συνολικά, ο χωρισμός στοίχισε στο ζευγάρι «μόλις» 300 ευρώ. Η συνεπιμέλεια παρουσιάζει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τις μαμάδες, που αποφορτίζει από το άγχος της αποκλειστικής ευθύνης και τους προσφέρει νησίδες ελεύθερου χρόνου, στις οποίες μπορούν και πάλι να «βρουν» τον εαυτό τους.

     Το άγχος της αποκλειστικής ευθύνης δεν πτόησε τον 69χρονο σήμερα, Παναγιώτη Σ., όταν το 2009 χώρισε με τη σύζυγό του. «Δεν χρειάστηκε να διεκδικήσω επισταμένως τον 8χρονο τότε γιο μου, που η ίδια μου παραχώρισε» διηγείται στην «Κ». Εκτοτε, πατέρας και γιος μετακόμισαν στο πάλαι ποτέ εξοχικό τους, λίγο έξω από την Αθήνα, ξεκινώντας μια νέα ζωή. «Σε λίγους μήνες ενηλικιώνεται» λέει με καμάρι ο πατέρας του, «με έχει περάσει στο μπόι». Ο ίδιος, έχοντας πάρει πρόωρη σύνταξη, είχε τη δυνατότητα να αφιερωθεί στο παιδί και τις ανάγκες της ανατροφής του. Ο Παναγιώτης προτρέπει, ωστόσο, και άλλους πατεράδες να…τολμήσουν. «Αρκεί να διαθέτουν χρόνο, θέληση και να έχουν γνώση από τις δουλειές του νοικοκυριού» προσθέτει με νόημα. Οι διεκδικητικοί πατέραδες, σύμφωνα με τους δικηγόρους, πληθαίνουν, ανατρέποντας τα έως τώρα ισχύοντα στερεότυπα, στα οποία φαίνεται να μένει πιστό (μόνο) το νομικό μας σύστημα.

    Ωστόσο, εκθέσεις διεθνών οργανισμών και πανεπιστημιακές έρευνες συναινούν στα πλεονεκτήματα της συνεπιμέλειας. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, μάλιστα, εξέδωσε ψήφισμα για την κοινή ανατροφή των παιδιών και τον θεσμό της εναλλασσόμενης κατοικίας με στοχευμένες οδηγίες, ζητώντας από τα κράτη-μέλη να εισαγάγουν στη νομοθεσία τους την αρχή της εναλλασσόμενης κατοικίας των παιδιών μετά τον χωρισμό. Ο πρώην υπουργός δικαιοσύνης είχε δεσμευτεί ότι θα έφερνε νέο νομοσχέδιο σχετικά με τη συνεπιμέλεια στη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2016, κάτι που δεν συνέβη, ενώ ο νυν υπουργός δικαιοσύνης δηλώνει αντίθετος σε μια τέτοια νομοθετική αλλαγή.